آب یک مولفه بسیار مهم محیط زیست و رکن توسعه پایدار، سلامت رفاه و صلح و امنیت است. دغدغه ها و چالش های اساسی بین المللی مانند تغییرات آب و هوایی، غذا و بهداشت، مهاجرت و افزایش سطوح طبیعی به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم با آن ارتباط دارد. بر این اساس، موضوع مدیریت منابع آب و سازه های بین المللی ذیربط در خصوص وقوع بحران آب و نیز ماهیت و پیچیدگیهای ذاتی آن و ضرورت دستیابی به نظام و الگوی بین المللی مناسب مدیریت آب در جهان، سبب جلب توجه جهانی به موضوع آب گردیده و به عنوان یکی از مهمترین موضوعات در کشورهای مختلف جهان در کانون توجه سیاستمداران، مدیران، برنامه ریزان، اندیشمندان و عموم مردم قرار گرفته است.
آب ضامن امنیت نسل های آتی و توسعه پایدار است. در تاثیر این عنصر ارزشمند فرهنگی بر پیدایش شهرها و تمدنها، نظریات بسیاری آمده است. به عنوان نمونه می توان به راتزل – جغرافیدان آلمان- رودخانه های بزرگی مانند نیل، کنگ، هوانگهو، بانگتسه، دجله و فرات، تیبر، پو، دانوب، الب، سن، تایمز، هودسن، اوهایو و میسیسی پی تقریبا پایه همه تمدنها سواحل پایه تمدنهای سواحل حاصلخیزشان بوده است.»
کارل ويتفوگل، پیدایش حکومت های باستان در خاور نزدیک و آسیا بر اثر گسترش و تداوم نظام آبرسانی در سطح وسیع بوده و این نهاد قدرت پایه و اساس حکومتهای استبدادی شرقی را تشکیل میدهد.۳
پیتر هاگت – جغرافیدان- در مدل فرضیاش عوامل دوازده گانه ی تنشزا میان کشوری فرضی با همسایگانش را طرح کرده است که یک سوم آنها به منابع آبی بستگی دارد و عبارتند از:
خط تقسیم آب، رودخانه مرزی، مرزهای آبی دریاچه ای و دریائی و در نهایت رودخانه ای که کانون آبگیر آن در یک کشور و حوضه آبریز آن در کشور دیگر است.”
توماس ناف – تحلیل گر منابع آب خاورمیانه – آب را تنها عامل تعین کننده در سرنوشت اراضی اشغالی و جنگ یا صلح در این منطقه می داند.
ماهیت کاهنده آب، تعارضات گسترده منافع ملی کشورهای خاورمیانه و شمال افريقاء رقابت های سنتی، بالا رفتن استانداردهای فرهنگی، بحرانی قابل پیش بینی در خاورمیانه و ایران را رقم زده است. بی تردید نگاه به آینده و عبور از این بحران و نیز دریافت جایگاهمان نزد آیندگان در برخورداری از این نعمت بی مانند و پاسبانی از آن در گذر از تاریخ و فرهنگ پیشینیانمان میسر خواهد بود.
آب در راستای تاریخ رفته بر آن از عهد بابلیان و ایرانیان باستان تا به امروز در آئینهای مختلف همچون آئین های زرتشتیان و ارمنیان، جایگاهی والا دارد. زیرا مظهر طهارت انسان و نگهبان جامعه ی بشری قلمداد می شود. و در مقابل، حفظ و حراست از این مظهر پاکی، وظیفه انسانها محسوب می گردد. در دین اسلام، نیز وضو داشتن به نیت انجام بهتر کارها و شروع بهتر اعمال که آرزوی انجام نیک آنهاست صورت می گیرد و در آن تطهير روح، بیشتر مد نظر است، تا تطهير جسم.
من همان دم که وضو ساختم از چشمه ی عشق
هفت تكبير زدم، یکسره بر هر چه که هست (حافظ)
مطالعه در قرآن، نهج البلاغه، شاهنامه فردوسی و دیوان حافظ نکات و آموزه های علمی و مذهبی و تمثیل های زیبایی را نشان میدهد که پرداختن به هر کدام در این حوزه، دانش و فرصت مطالعاتی ژرفتری را خواستار است.
خیریه کریمان خیریه تخصصی آب در ایران.
منبع : دانشنامه عامیانه آب – اعظم علیخانی
