ابداع قنات در فلات ایران، میراث سرزمین کهن:
قنات کانال آب زیرزمینی است که آب را از اعماق زمین در بالادست به سطح زمین در پاییندست انتقال میدهد. کلمه قنات عربی است ولی سیستم آبرسانی قنات در ایران ابداع شده است. ایرانیان با استفاده از قنات توانستهاند طی قرنها نیاز خود به آب را رفع و صحراهای خشک را آباد کنند.
چرا قنات خوبه؟
- باتوجه به این که حفر قنات و سرمایهگذاری آن به زمانهای گذشته برمیگردد، این سازهها درحال حاضر فقط نیاز به نگهداری و مرمت دارند.
- استحصال آب بر اساس توازن طبیعی لایههای آبدار صورت گرفته و مناسب با بیلان آبی منطقه است.
- هزینه نگهداری قنات از چاه کمتر است.
- قنات در تقویت و تثبیت و پرورش روحیه همکاری و تعاون و مشارکت نقش بسیار مثبتی دارد.
- چون درعملیات قنات اغلب از ابزار آلات ساده و به خصوص نیروی کارگری بهرهبرداران سهیم در قنات استفاده میشود، لذا با امکانات محلی قابل نگهداری است.
- درمناطق کوهستانی وکوهپایهها، قنات منطقیترین و اصولیترین طریق استحصال آب است.
- قنات موجب اشتغالزایی در منطقه شده، از این طریق نیز به رونق اقتصادی منطقه و توسعه پایدار کمک میکند.
- یکی از میراثهای فرهنگی بازمانده از گذشتگان درکشور تلقی میشود و ظرفیت جذب گردشگر فراوانی دارد.
کارکرد اجتماعی و فرهنگی قنات:
قنات به عنوان سازگارترین و باصرفهترین شیوه بهرهبرداری از آبهای زیرزمینی میتواند در کاهش هزینههای تولید و در نتیجه رونق تولیدات کشاورزی و صنعت بسیار مؤثر باشد.
قنات تنها سرمایهای طبیعی به شمار نمیرود، بلکه با پرداختن به کارهای قنات در روستا، فضای مشارکت در میان روستاییان تقویت میشود. همچنین، قنات به مثابه نمونهای موفق از مشارکت روستاییان، که تأمینکننده نیاز آنها به آب بوده، روحیه توانمندی را در میان روستاییان پدید آورده است؛ چرا که آنها توانستهاند به صورت خودجوش، یکی از مهمترین چالشهای فراروی روستا را که همانا تأمین منبع آب روستا است، حل کنند و برای حفاظت و بهرهبرداری از آن به صورت جمعی تلاش کنند.
